Schuldhulp voor jongeren: Niet posters ophangen maar filmpjes posten!
De Jongerenscan die Moedige Dialoog ontwikkelt, zit in de pilotfase. Met die scan kunnen bedrijven snel en simpel in kaart brengen hoeveel (jonge) werknemers last hebben van geldzorgen en hoe die doorwerken in onder meer hun welzijn en hun productiviteit. In deel drie van het vijfluik over de scan vertelt hrm-medewerker Vera Linskens van McDonald’s Apeldoorn-Deventer-Zutphen over haar ervaringen in de pilot. ‘Een poster ophangen over waar je schuldhulp kan krijgen, is niet genoeg. Uit zichzelf gaan onze medewerkers die stap namelijk niet zetten. Dus willen we dat een leidinggevende bij signalen van geldnood voortaan actief naar de betreffende werknemer toestapt en vraagt: mag ik jouw gegevens delen met een schuldhulpverlener die dan contact met je gaat opnemen?’
Na de leerzame testfase van de Jongerenscan was de tijd rijp voor de ultieme toets: hoe werkt de scan in de dagelijkse praktijk van bedrijven? Vera Linskens: ‘We waren al met Renate Smit van Moedige Dialoog Salland in gesprek over hoe we de financiële problemen van “onze” jongeren eerder kunnen signaleren. Helaas merk ik dat meestal pas als er bij iemand loonbeslag wordt gelegd. En dat gebeurt best vaak; per vestiging zijn er wel vijf medewerkers die daarmee te maken hebben, bijvoorbeeld omdat ze de zorgpremie langer dan een half jaar niet hebben betaald. Maar op het moment van loonbeslag kan ik feitelijk niet veel meer doen, dan is het kwaad al geschied. De eerste tekenen van geldzorgen zien wij op dit moment jammer genoeg niet.’
Ook managers waren enthousiast om mee te doen
Vandaar dat Vera onmiddellijk toehapte toen Moedige Dialoog Nederland haar vroeg om mee te doen met de pilot over de Werknemersscan. Waren de teamleiders van McDonald’s meteen net zo enthousiast? ‘De meesten wel. Zij moeten sowieso behoorlijk sociaal vaardig zijn, omdat er allerlei soorten jongeren bij ons werken, bijvoorbeeld jongeren met een arbeidsbeperking, met gescheiden ouderen of andere problemen thuis. Ze voelen ook zeker een zorgplicht voor deze jongeren, het hoort in feite bij hun functie.’
_______________________________________________________________________
De franchisenemer van McDonald’s Apeldoorn-Deventer-Zutphen bestiert 3 vestigingen in Apeldoorn, 2 in Deventer en 1 in Zutphen. In totaal werken daar pakweg 550 werknemers en in het hoogseizoen zelfs 650. De werknemers zijn tussen de 15 en 50 jaar; gemiddeld 23. Zeker onder de vele jongeren is het verloop tamelijk hoog. Vera Linskens: ‘Het is niet de bedoeling dat ze maar een paar weken blijven, dus we doen er alles aan om ze langer te behouden. Tijdig geldzorgen signaleren hoort daar zeker bij. Daarom doen we graag mee aan de pilot van de Jongerenscan.’
_______________________________________________________________________
Half juli werd de scan per e-mail toegestuurd aan alle 650 werknemers. Deelname was vrijwillig. Uiteindelijk reageerde circa 30% van hen, onder wie ook managers. Vera Linskens: ‘Dat was gelukkig ruim voldoende voor een betrouwbaar beeld.’
En de uitkomst, was het schrikken? ‘Niet echt, het bevestigde een aantal dingen die we eigenlijk al weten, bijvoorbeeld dat de baanloyaliteit een probleem is. Vooral de medewerkers van 27 jaar en jonger scoren op loyaliteit lager dan de norm. Zij voelen zich weinig verbonden met de organisatie. Daar moeten we dus meer aan doen.’
Maar er waren ook onverwachte uitkomsten. ‘Bijvoorbeeld dat de financiële stress vooral zit bij werknemers van 27+. Ook weer niet zo gek, want veel van onze jongeren wonen nog niet zelfstandig en kunnen zo nodig terugvallen op hun ouders. Maar we moeten dus wel iets met onze oudere werknemers. Zij rapporteren namelijk ook een beduidend lager welzijn en dat ze meer depressiviteit en angst ervaren dan de norm voor deze leeftijdsgroep.’
_______________________________________________________________________
‘Bij ons kan iedereen komen werken. Ook mensen met schulden. We hebben zelfs managers met schulden. Vroeger dachten we: ho, dat gaat niet. Maar ja, geldstress kan echt iederéén overkomen. Zeker in deze tijd kunnen ook uitstekende werknemers door pure pech in de rode cijfers raken. Dan moet je hen hélpen, niet afschrijven. Daarin zijn we echt wel veranderd.’ (Vera Linskens, McDonald’s - ook te zien op bovenstaande foto)
_______________________________________________________________________
De uitkomsten van de scan heeft Vera uitgebreid besproken met Renate Smit en Reggy Schutte (Moedige Dialoog Nederland). Vera: ‘Dat was een heel fijn gesprek. Samen hebben we op een rijtje gezet hoe we de aanbevelingen uit de rapportage kunnen omzetten in acties. Ieder van ons maakte een to-do-lijstje. Daarnaast heb ik al tools gekregen waarmee we eigenlijk direct aan de slag kunnen.’
Een van die tools is een contentkalender. ‘Iedere vestiging heeft een aparte app-groep voor de eigen crew. Daar zit ik ook in. Ik wil daar maandelijks een financieel getinte boodschap posten: dus bijvoorbeeld “word je binnenkort 18? Regel dan een zorgverzekering!” Renate en Reggy gaan daarvoor input leveren.’
Probleempje: ‘Veel van onze jongeren lezen niet. En bovendien: weten is nog geen doen. We gaan leidinggevenden nu instrueren om zodra ze merken dat een werknemer tekenen van geldnood vertoont, zelf op die werknemer af te stappen en te vragen of ze die informatie mogen delen met mij en met een schuldhulpverlener. Die laatste kan dan contact met de medewerker opnemen.’
Geen folders maar filmpjes
Vanwege de geringe leeshonger onder jongeren staat ook “Filmpjes maken” op Vera’s takenlijstje. ‘Onder meer over een ervaringsdeskundige, bijvoorbeeld een jonge moeder met schulden. Of een animatie over hoe een niet-betaalde tandartsrekening van 80 euro kan uitgroeien tot een schuld van 780 euro. We moeten het echt zo aansprekend en laagdrempelig mogelijk maken.’
Een minder voor de hand liggende tip is het aanhaken van de bedrijfsrecherche. Hoe dat zo? Vera: 'Dat klinkt zwaarder dan het is. Bedrijfsrecherche Nederland is ook onze vertrouwenspersoon. Dat geldt trouwens voor bijna alle McDonald’s in Nederland. Het is belangrijk dat zij ook op de hoogte zijn van wat er allemaal mogelijk is op schuldhulpverleningsgebied. Niet alleen voor de werknemers die zich uit zichzelf met hun geldzorgen bij de vertrouwenspersoon melden, maar ook als we de bedrijfsrecherche moeten inschakelen als iemand iets achterover heeft gedrukt. Want kijk: je kunt die werknemer ontslaan, maar je kunt ook proberen te achterhalen waaróm iemand dat doet. Hoe kun je recidive voorkomen, zodat je a) de werknemer kunt behouden en b) niet een volgend bedrijf opzadelt met iemand die dergelijk gedrag vertoont.’
Tot slot is het ook zaak om bijvoorbeeld de salarisstrookjes nog eens goed onder de loep te nemen. ‘Zijn die wel begrijpelijk genoeg voor onze crew? Moeten we daar extra uitleg over geven, en dan ook in het Engels of het Eritrees?’
Al met al is Vera heel tevreden over de scan én over de begeleiding voor, tijdens en na de uitvoering ervan. ‘We doen het echt sámen. En ik verwacht dat we met de acties die we nu in gang hebben gezet al heel veel kunnen bereiken.’
_______________________________________________________________________
Reggy Schutte (impactmanager bij Moedige Dialoog) reageert:
‘Ik vond het superspannend dat we echt “live” gingen bij een bedrijf. En we hebben het enorm getroffen met de mensen van Mc Donald’s Apeldoorn-Deventer-Zutphen, die zich van meet af aan opstelden als een meelerende partner. Ze dachten mee over elke stap die we hebben gezet. Ze waren heel transparant over wat de uitslag van de scan met hen deed en zijn ook heel gretig om aan de slag te gaan met de oplossingsrichtingen die we samen hebben uitgedacht.’
‘Qua vormgeving van de scan zijn we ons nóg bewuster geworden van het belang van laagdrempeligheid. Op initiatief van McDonald’s hebben we de oproep aan werknemers om eraan mee te doen ook voorzien van plaatjes. Ook de minder taalvaardigen onder hen konden daardoor in één oogopslag zien wat de bedoeling was. Een waardevolle toevoeging.’
‘‘Ik ben ook erg blij dat de scan duidelijk laat zien of je vooral moet werken aan het bedrijfsklimaat rond geldzorgen of aan de stressbestendigheid en weerbaarheid van individuele werknemers. Of aan een mix van beide. Ook op dat punt doet de scan wat we hoopten dat-ie zou doen.’
‘Wel constateerden we een verschil tussen de verschillende leeftijdsgroepen. Bij deze McDonald’s deden namelijk ook werknemers mee van 27+ aan de scan. Juist zij rapporteerden de grootste geldzorgen. Dat is ook niet zo gek, omdat zij vaak al zelfstandig wonen en te maken hebben met snel stijgende vaste lasten als huur en energie. De meeste jongere werknemers wonen nog bij ouders. Vandaar ook dat we de Jongerenscan breder willen trekken.’
_______________________________________________________________________________
“Dit project van Moedige Dialoog wordt mogelijk gemaakt door een bijdrage van Instituut Gak.’
